Robert Jan van der WoudVandaag om 10:28Purmerend
Een journalist die in de politiek wil? Niet doen, zegt secretaris Thomas Bruning van de Nederlandse Vereniging voor Journalisten. En al helemaal niet als het om een lokale journalist gaat die in zijn eigen gemeente politiek aan de slag wil.
De Purmerendse journalist Rob Klaucke stond bij de afgelopen verkiezingen op de kandidatenlijst van lokale partij PB21 en wil nu aan de slag als commissielid. Zijn benoeming is al twee keer uitgesteld, want de gemeente zit met de kwestie in zijn maag. Een integriteitsbureau onderzocht de kwestie en komt tot de conclusie dat het niet wenselijk is om als journalist én commissielid twee petten te dragen, om belangenverstrengeling te voorkomen. Burgemeester Don Bijl deelt die kwestie. Klaucke wil zijn benoeming echter doorzetten, en wordt gesteund door PB21-fractievoorzitter Harry Poppelier.Schadelijk
Bij de NVJ vinden ze het schadelijk voor zowel de journalistiek als de politiek. Slecht voor de geloofwaardigheid van de beroepsgroep en slecht voor de geloofwaardigheid van de lokale politiek, vat Bruning van de journalistenvakbond zijn mening kort en bondig samen. ,,Ja, elke burger heeft het recht om lokaal politiek actief te zijn, en strikt juridisch is er misschien geen obstakel, maar beroeps-ethisch is dit echt schadelijk.’’NVJ-secretaris Thomas Bruning
Dat er wettelijk gezien geen probleem is, erkent Bruning. ,,Maar naast een wettelijke werkelijkheid heb je ook een professionele werkelijkheid. Daarin is dit schadelijk voor zowel de onafhankelijke politiek als de journalistiek. ,,Op twee borden spelen kan bovendien schade berokkenen aan andere journalisten, omdat het zijn weerslag kan hebben op hoe mensen tegen de journalistiek aankijken.’’Professionaliteit
Bruning twijfelt aan de professionaliteit van Klaucke. ,,Ik zeg niet dat je als journalist niet politiek actief kunt zijn, maar als je je richt op de gemeente waarin je actief bent, dan kan dat in mijn ogen niet. Die lijnen lopen op meerdere manieren op een ongelukkige manier door elkaar. Dan doe je geen recht aan de professionaliteit van de beroepsgroep. Juist in deze tijd moeten we staan voor onafhankelijkheid. Het zou hoogstens anders kunnen zijn als een journalist qua werkgebied totaal niet met de lokale politiek/ lokale issues bezig is. Bijvoorbeeld een journalist die voor een landelijke omroep of krant werkt of een vakmedium. In dit geval is het raakvlak evident.’’
Het kan helemaal gevaarlijk worden als Regio Purmerend, het bedrijf van Klaucke, in de race komt om tegen betaling gemeentenieuws te plaatsen op zijn site, vindt Bruning. Dan zou zowel het medium als de politiek helemaal ongeloofwaardig worden. ,,Kortom: ongewenst en schadelijk.’’Niemand uitsluiten
Bij de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden kijken ze genuanceerder naar de kwestie. Bij voorzitter Bahreddine Belhaj staat voorop dat iedereen raads- of commissielid zou moeten kunnen worden. ,,Ik vind het heel belangrijk dat ook een ondernemer en de voorzitter van een voetbalclub raadslid kunnen worden. We moeten geen beroepsgroepen uitsluiten. Maar je moet er wel bewust van zijn en het democratische proces respecteren. Er zijn meerdere voorbeelden van journalisten in de politiek, dus het moet kunnen.’’
Voorzitter Bahreddine Belhaj van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.
Wat Belhaj betreft gelden er wel speelregels in gevallen als deze. ,,In de gemeenteraad bepaalt het reglement van orde hoe we met elkaar omgaan. Zolang deze persoon niet woordvoerder is over media, moet het kunnen. Je moet niet meepraten over zaken waar je zelf bij betrokken bent. Daar moet je ver weg van blijven. Ik zou ook wel in de partij zelf het gesprek voeren en duidelijke kaders stellen. Je moet het ook door de blik van anderen bekijken, lijkt mij.’’Voorbeelden
Er zijn inderdaad andere voorbeelden van journalisten die een politieke carrière nastreven. Maar ook van politici die de schijn van belangenverstrengeling per se willen voorkomen. In Zutphen werd Meike Wesselink enkele jaren geleden raadslid, terwijl ze actief was en bleef voor een lokale weekkrant. SP-raadslid Kees Jonker werd in 2020 benoemd tot raadslid in Rotterdam, en hij schrijft als bouwjournalist voor onder meer de site Dagblad010.
Andersom gebeurt het ook: GroenLinks-raadslid Jasper Been nam in 2021 afscheid van de gemeenteraad van Groningen toen hij aan het werk ging als onderzoeksjournalist bij het Financieele Dagblad. Een jaar eerder verliet Pim Siegers (SP) de politiek van de gemeente Pekela toen hij een baan als journalist kreeg bij Dagblad van het Noorden.
Spraakmakend is een oudere zaak. AD-verslaggever Jan Robbemond werd in 2006 gekozen tot raadslid maar mocht van zijn hoofdredactie niet aan de slag. Het leidde tot rechtszaken, waarbij Robbemond in eerste instantie in het gelijk werd gesteld. Maar in hoger beroep besloot de rechtbank dat regiojournalistiek en een actieve rol als raadslid onverenigbaar zijn. Verschil met Klaucke is dat in deze zaak de werkgever naar de rechter stapte. Klaucke is zelf mede-eigenaar van Regio Purmerend.Andere mening
Klaucke is het niet eens met de manier waarop Bruning tegen de kwestie aankijkt. ,,Ik heb daar een andere mening over’’, zegt hij. Saillant, want zes jaar geleden vertrok hij als commissielid van Leefbaar Purmerend, juist omdat hij mede-eigenaar was geworden van Regio Purmerend. Gewijzigde inzichten, zegt hij daarover.Rob Klaucke.
,,Of je nou commissielid bent of journalist, je wilt uiteindelijk hetzelfde: dingen veranderen. De politiek is hier de afgelopen jaren steeds geslotener geworden en daar wil ik iets aan doen. De boel opschudden, en de politiek sexyer maken. En er is genoeg te doen. Neem de onveiligheid op straat, dat wordt steeds erger. Dan moet je ophouden met gelul en inzetten op een harde aanpak. En ik kan wel schrijven over scheve stoeptegels, maar ik kan er ook daadwerkelijk iets aan doen.’’