Afgesplitste gemeenteraadsleden gaan de strijd aan met bestaande partijen waar zij ooit zelf deel van uitmaakten. Meer dan de helft van de afsplitsers doet mee aan de komende gemeenteraadsverkiezingen in een poging om een nieuwe termijn veilig te stellen. Dat is een record, blijkt uit onderzoek van BNR.
Het aantal afgesplitste fracties neemt elke verkiezing toe. Inhoudelijke en persoonlijke conflicten, onenigheid over coalitieakkoorden en onvrede over de landelijke lijn van een partij zijn redenen voor een raadslid om onafhankelijk verder te gaan. BNR onderzocht meer dan honderd afgesplitste fracties en daaruit blijkt dat ruim 60 procent meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen.
Onderscheiden
Het verschilt per geval of bestaande politieke partijen moeten vrezen voor hun afgesplitste ex-collega’s. Zo kan het ontzettend lastig zijn om als afsplitser herkozen te worden, weet Bahreddine Belhaj, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. De infrastructuur, die andere, bestaande partijen hebben opgebouwd, ontbreekt vaak.
‘Het hangt ervan af wanneer je je afsplitst’, stelt Belhaj, zelf ook raadslid. Sommigen hebben jaren de tijd om hun eigen partij, hun eigen merk, te creëren, of zijn dermate populair dat de kiezer toch wel meegaat.
Lilian Haak scheidde zich af van de VVD in Apeldoorn en richtte samen met twee ex-D66’ers WijApeldoorn op. Door hun krachten te bundelen weet ze Apeldoorners van links en rechts te verenigen in een partij. Zij erkent dat het een uitdaging kan zijn om als afgesplitste fractie ertussen te komen: je moet je immers onderscheiden.
Winst voor lokale partijen
Dat de gemeentepolitiek ideologisch losser wordt, werkt in het voordeel van afsplitsers, denken experts. Kiezers zijn zwevend, minder trouw aan een partij, en dat geldt ook voor de politici. ‘Geel, paars, groen: who care’s, kiezers kijken gewoon naar wat zij belangrijk vinden en welke partij dat levert,’ zegt Belhaj. Sterker nog: het voeren van een landelijke lijst kan in je nadeel werken omdat het ongenoegen over de Haagse politiek afstraalt op de lokale afdeling. Politicoloog Hans Vollaard verwacht mede daarom winst voor lokale partijen, waar afsplitsers zoals Haak van kunnen profiteren.
Tegelijkertijd kan fragmentatie binnen gemeenteraden ook leiden tot het moeizaam functioneren van de lokale politiek. Spreektijd kan bijvoorbeeld een lastige kwestie worden. Maar, voegt Vollaard er meteen aan toe, ‘dat ligt ook aan de onderlinge verhoudingen’. Oftewel hoe je met elkaar omgaat en debatteert. Burgemeesters en griffie kunnen daarbij assisteren, maar uiteindelijk is het aan de raadsleden zelf om een gezonde politieke cultuur te creëren, vindt hij. Wat daarbij helpt is de gemeenschappelijke drijfveer: ‘Iemand die vrijwillig 20 uur per week, naast zijn baan of gezin, steekt in zijn gemeente of dorp, is iemand met veel passie voor zijn omgeving.’
https://www.bnr.nl/nieuws/politiek/10467005/opschudding-in-gemeentepolitiek-merendeel-afgesplitste-raadsleden-doet-mee-aan-verkiezingen