Lokale politici worden steeds vaker bedreigd en geïntimideerd. Dat heeft ook invloed op hun beslissingen, blijkt uit onderzoek. Toch bereiken bedreigers zelden hun doel.
‘Volksopstand, met wapens naar Den Haag!’, staat er onder een filmpje in de Facebookgroep van boerenactiegroep Agractie. Bedreiging en intimidatie van politici zijn de laatste weken aan de orde van de dag. Dat geldt voor landelijke, maar ook voor lokale en regionale volksvertegenwoordigers. Bijna de helft van de burgemeesters, raads- en Statenleden kreeg hier het afgelopen jaar mee te maken, meldt de Monitor Integriteit en Veiligheid 2022, opgesteld door het ministerie van binnenlandse zaken.
Het gaat vooral om verbale agressie, zowel online als offline. Bijna de helft van de lokale politici zegt hier last van te hebben, ruim twee keer zoveel als in 2014. Het gaat om schelden, kwetsen of discrimineren.
De bedreigingen hebben volgens het onderzoek gevolgen voor politieke keuzes. Een kwart van de lokale politici denkt dat het risico van agressie en geweld bestuurlijke beslissingen beïnvloedt. Een kleine groep (7 procent) geeft toe dat intimidatie effect heeft op de eigen bestuurlijke keuzes. De bedreigingen raken ook het persoonlijk leven, 10 procent van de politici overweegt zelfs te stoppen.
‘Intimidatie wordt beloond’
Bahreddine Belhaj, oud-voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, somt de voorbeelden van intimidatie zo op. “Een brief op je privéadres waarin staat welke kleren je die dag aanhad, of een mailtje met de waarschuwing dat iemand weet waar je kinderen naar school gaan.”
Belhaj noemt de cijfers uit het onderzoek absurd. Met name de conclusie dat politici worden beïnvloed door intimidatie. “Eigenlijk zeg je daarmee dat de democratie buigt voor een agressieve minderheid. Zo wordt intimidatie beloond.”
Meer agressie door de coronapandemie
Diana Marijnissen promoveerde op een onderzoek naar de invloed van bedreigingen tegen lokale politici. Ze stelt dat er in het bestuurlijk systeem voldoende schakels zitten, zodat bedreigingen maar weinig politieke invloed hebben. Zo worden wethouders en burgemeester door anderen gecontroleerd. “Sommige politici volharden in hun besluiten na intimidatie, andere worden juist voorzichtig. Het kan daardoor wel gebeuren dat besluiten jaren worden doorgeschoven.”
Volgens Bahreddine Belhaj, die zelf raadslid was in Lelystad, heeft de coronapandemie voor meer agressie gezorgd. Hij denkt dat burgers de afgelopen jaren de invloed van politieke maatregelen voelden, zoals de avondklok en sluiting van de horeca. “Maar dat zijn voornamelijk landelijke beslissingen, lokale politici hebben er weinig invloed op”.
100 miljoen voor beveiliging en nazorg
Datzelfde geldt volgens hem voor de aangekondigde stikstofmaatregelen. Toch ziet hij dat boeren zich ook nu richten tot gemeenteraadsleden. Twee weken geleden sprak een boer op het jaarlijkse congres van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten omdat Farmers Defence Force had gedreigd dit te blokkeren. De boer trok vervolgens de rekenmodellen voor stikstofuitstoot in twijfel en stelde dat ‘de minister’ een dictatuur wil stichten.
Diana Marijnissen ziet bij de boerenprotesten vooral emotionele bedreigingen. “Er is nauwelijks meer een gemeenschappelijk doel behalve het stoppen van de stikstofplannen. De demonstrerende boeren delen alleen een diepe onvrede. Daardoor is het moeilijker invloed te krijgen op politieke beslissingen.”
Er zijn al plannen gemaakt om de bedreigingen en agressie aan te pakken. Het kabinet heeft hiervoor 100 miljoen euro beschikbaar gesteld. Marijnissen wil dat geld besteden aan fysieke maatregelen, zoals beveiliging, maar ook aan nazorg voor gezinnen. Marijnissen: “Die bepalen voor een groot deel hoe een politicus omgaat met de bedreigingen”.
https://www.trouw.nl/binnenland/lokale-politici-vaker-geintimideerd-we-weten-waar-je-kinderen-naar-school-gaan~bcb655d4/