Gemeenteraden voelen zich gepasseerd in de besluitvorming rond de aanpak van het coronavirus. Raadsleden constateren dat burgemeesters meer macht en bevoegdheden krijgen door de spoedwet, maar de democratische controle daarop tekortschiet.
De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden (NVR) uit in een reactie op de coronaspoedwet aan de Tweede Kamer haar zorgen over de geringe rol die raadsleden krijgen toebedeeld. Het kabinet ziet heil in een regionale aanpak van het virus, waarbij een belangrijke taak is weggelegd voor de burgemeesters die voorzitter zijn van hun veiligheidsregio. Zij kunnen met verordeningen beslissen over regionale maatregelen als een lokale mondkapjesplicht of avondklok.
De NVR vraagt zich nu af of dat niet in strijd is met de Grondwet. Gemeenteraadsleden klagen dat ze zo nauwelijks invloed hebben op lokale en regionale coronamaatregelen. Volgens hen is dat wel nodig om meer maatschappelijke acceptatie voor lokaal coronabeleid te creëren. Zeker omdat de coronacrisis nu al maanden woedt en de veiligheidsregio’s juist in het leven zijn geroepen om tijdelijke crises te lenigen.
‘Nu even niet’
‘De tijdelijke wet plaatst ruim 8.500 raadsleden tegenover de wet, in plaats van dat zij ook de ambassadeurs zouden kunnen zijn van de diverse tijdelijke maatregelen’, schrijft de NVR. De vereniging pleit daarom voor een algemeen bestuur, vertegenwoordigd door alle gemeenten, dat bevoegd is om de veiligheidsregio’s te controleren.
‘Democratie komt nu even niet uit’, typeerde NVR-voorzitter Bahreddine Belhaj de huidige gang van zaken rond de spoedwet tegen Radio 1. ‘De veiligheidsregio’s zijn bedoeld voor tijdelijke crises, van enkele weken. Dat is hier niet van toepassing: we praten nu over maanden. De gemeenteraad moet kunnen meepraten over de coronamaatregelen. Er moet debat plaatsvinden, de burgemeester moet gedwongen kunnen worden tot uitleg. Transparantie is belangrijk.’