De vorige BEL-Rekenkamer bestond uit raadsleden, maar nu komen de leden van de Rekenkamer van buiten de regio. Belhaj kan niet wachten om samen met zijn collega, die onlangs is geïnstalleerd, (Noureddine El Mansouri) aan de slag te gaan, want het werk heeft even stilgelegen. Het laatste onderzoek van de Rekenkamer was in 2021.

Lees ook: Bahreddine Belhaj voorgedragen als voorzitter gezamenlijke Rekenkamer BEL-combinatie

Wat doet de Rekenkamer?

„De Rekenkamer controleert de besluitvorming en de uitvoering van een gemeente. We kunnen dus zelf bepalen wat we willen onderzoeken, op basis van suggesties van politici, maatschappelijke organisatie, maar ook van inwoners. Voor het onderzoek huren we een gespecialiseerd onderzoekbureau in en dan delen we onze adviezen met de gemeenten. We zijn aangesteld voor zes jaar.”

De Rekenkamer is aangesteld door de gemeente, ben je dan echt onafhankelijk?

„Jazeker. Wij gaan de komende twee maanden met alle partijen in de drie gemeenten in gesprek. Dan vragen we ze om een top drie van de onderwerpen die zij belangrijk vinden te laten onderzoeken. Ik wil dan wel ook duidelijk stellen dat wij onafhankelijk zijn in wat we gaan onderzoeken. Bij één van de laatste raadsvergaderingen in Laren werd al gezegd ’dat gaat de Rekenkamer wel onderzoeken’, Daar schrok ik wel even van, want zo werkt het dus niet.”

Kende u de BEL-gemeenten al wel?

„Ik kende ze wel al, maar heb natuurlijk wel wat vooronderzoek gedaan. Het zijn relatief welvarende gemeenten, vergeleken met het landelijk gemiddelde. Ik heb de collegeprogramma’s doorgelezen en een aantal raadsvergaderingen bekeken. Dat geeft ook altijd een goed beeld van de omgangsvormen. Mijn ervaring is dat dat erg kan verschillen; in sommige gemeenten wordt heel erg op de man gespeeld, maar soms is het ook heel vriendelijk.”

Wat is uw eerste indruk van de sfeer in de gemeenteraden van de BEL-gemeenten?

„Het debat wordt echt op inhoud gevoerd en mensen hebben wel echt een mening. Het zijn gepassioneerde volksvertegenwoordigers, daar hou ik wel van. En voor zover ik nu heb gezien zijn raadsleden en wethouders ook benaderbaar en is contact zoeken als inwoner laagdrempelig. Dat is tegelijkertijd ook een risico, want het is allemaal heel dichtbij. In kleine gemeenten zoals die in de BEL kent iedereen elkaar, en dat heeft zijn voor- en nadelen. Tussen de drie gemeenten vond ik overigens dat er slechts minieme verschillen in de omgangsvormen waren.”

Geef eens een voorbeeld van een onderzoek dat de Rekenkamer kan doen?

„Een heel simpel voorbeeld is dat de gemeente beleid maakt om het aantal verkeersongelukken terug te dringen. Na een tijdje evalueren ze het en blijkt dat er helemaal niet minder ongelukken gebeuren, maar juist meer. Dan kunnen wij uitzoeken waar het mis is gegaan. Misschien had het beleid al eerder kunnen worden bijgestuurd en zijn er signalen dat het niet goed ging niet serieus opgepakt, of misschien was het beleid gewoon niet goed omdat er te weinig onderzoek is gedaan. Wij zoeken dat uit en komen met het advies hoe het volgende keer beter kan.

Een ander voorbeeld: Veel gemeenten spreken fantastisch klimaatbeleid af, met hele uitgebreide doelstellingen. Maar er is in Nederland maar een beperkt aantal mensen met verstand van klimaatbeleid. Gemeenten moeten dat arbeidstekort wel meenemen in hun beleid. Dat kan dan het advies zijn wat de Rekenkamer geeft na een onderzoek naar waarom de doelen niet behaald zijn.”

Het gaat dus niet altijd om geld?

„Nee die naam is een beetje verwarrend, want we rekenen niet echt. We kijken vooral of het belastinggeld goed terecht komt. 85 procent van het geld dat een gemeente ontvang, moeten ze besteden aan wettelijke verplichtingen. Denk aan de Wmo of aan onderhoud aan schoolgebouwen. Hoe ze die wettelijke verplichtingen uitvoeren, kunnen ze wel vrijer invullen. Als een gemeente een nieuwe school bouwt, hebben ze zelf de keuze tussen een betonnen of een marmeren vloer. In het tweede geval moeten ze die keuze natuurlijk wel onderbouwen en moeten ze zelf bijleggen. Als een gemeente constant dat soort gekke keuzes maakt en bijvoorbeeld geen geld meer heeft voor woningbouw, is die besluitvorming ook een mogelijk onderwerp voor onderzoek. Maar die 15 procent die gemeenten zelf kunnen besteden, dat is waar de belangrijkste keuzes worden gemaakt.”

Veel keuze dus, hoeveel onderzoeken kunnen inwoners van u verwachten?

„Wij zijn voornemens in elke gemeenten ten minste één groot onderzoek per twee jaar te doen. Daarnaast willen we ook nog een of twee onderzoeken doen naar zaken die in alle drie de BEL-gemeenten spelen.”

Heeft u al wat onderwerpen in gedachten?

„Er zijn mij zeker al een aantal dingen opgevallen, maar ik ga nog samen met mijn collega in gesprek met iedereen. Ik moet de dorpen nog leren kennen. En aan inwoners wil ik graag meegeven: meld je bij ons. Ons doel is om het beleid van uw dorp beter te maken. Alle info, ideeën en opmerking zijn welkom.”

De Rekenkamer van de BEL-combinatie is te bereiken op rekenkamer@belcombinatie.nl.