BERGEN OP ZOOM/OOSTERHOUT – Schering en inslag: gemeenteraadsleden die bedreigd, geïntimideerd en uitgescholden worden.
Liefst 15 procent van de raadsleden in ons land werd daar in de afgelopen vier jaar mee geconfronteerd, blijkt uit een recente enquête door de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden (NVR) en de NOS.
Dat is een verdrievoudiging ten opzichte van 2015 toen raadsleden in ons land een vergelijkbare enquête invulden.
,,Toch laat ik mij niet wegjagen”, zegt een gedecideerde Walther Hoosemans (74) van Gemeentebelangen in Oosterhout die sinds 2002 in de gemeenteraad zit en bekend is als maatschappelijke duizendpoot
Zo staat D66-fractieleider en oud-wethouder Ron Dujardin (64) uit Etten-Leur er ook in. Vraag of hij wel eens mikpunt is van dreigementen en hij zegt dat het ‘wel meevalt’. Dujardin krijgt op straat en via sociale media geregeld te horen dat hij een ‘zakkenvuller’ en ‘lul’ is, dat hij actief is voor een ‘kutpartij’ en ‘straks te zien is bij de tribunalen’, maar doodsbedreigingen of fysiek geweld zijn de D66-nestor bespaard gebleven. Dus valt het kennelijk mee.
Raadslid Ton Linssen, al 32 jaar kopstuk van lokale partij Lijst Linssen in Bergen op Zoom, stapte in januari naar de politie toen hij op Facebook betiteld werd als ‘manipulator van de engste soort’, gevolgd door ‘meteen omleggen die man’.
Linssen is niet van suiker, maar doodsbedreigingen zijn voor hem de grens. ,,Al moeten we niet doen alsof dit een nieuw probleem is. Het verschil is dat het nu serieus wordt genomen. Na die bedreiging in januari ben ik direct gebeld door justitie en de minister van Binnenlandse Zaken. Dat voelde goed. Maar al in 2007 en 2010 ben ik zo erg bedreigd dat ik op enig moment zelfs mijn huis uit moest.”
‘Zwijg niet langer’
Zwijg niet langer en doe aangifte, adviseert de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. Volgens landelijke afspraken zijn politie en justitie verplicht om na een melding van een raadslid over agressie en geweld altijd onderzoek te doen.
Hoeveel meldingen of aangiften door West-Brabantse raadsleden in de afgelopen jaren zijn gedaan, is niet duidelijk. De politie houdt dit niet apart bij, aldus woordvoerder Alwin Don.
Hoosemans van Gemeentebelangen in Oosterhout maakte vorig jaar de afweging om een naargeestig incident stil te houden. Als gepensioneerd politie-inspecteur kan hij dealen met intimidaties, maar toen Hoosemans’ echtgenote een anoniem epistel uit de brievenbus viste, sloeg de onrust toe.
Over de inhoud van die brief wil Hoosemans weinig kwijt, maar duidelijk is wel dat de onbekende schrijver hem als raadslid onder druk wilde zette om ‘een ontwikkeling’ in de gemeente door te drukken. Hij stelde de burgemeester op de hoogte, maar zag af van aangifte. ,,Omdat het voor mijzelf geen meerwaarde had.”
Zijn vrouw is nog steeds snel ongerust. ,,Het ergste is dat zij de brief vond. Die moet ’s nachts in de bus gestopt zijn. Als ik de brief zelf gevonden zou hebben, had ik niets gezegd en mijn vrouw de angst bespaard”, zegt Hoosemans die bij een eventueel nieuw incident wél aangifte doet.
Intimidaties maken veel los bij het thuisfront van raadsleden. Na de bedreiging in januari durfde de dochter van Linssen niet naar school.
(Tekst gaat verder onder het kader)
Agressie tegen raadsleden. Waarom eigenlijk?
Onvrede over de plek van nieuwbouw. Aanleg van zonneparken. Huisvestingsplannen voor arbeidsmigranten of asielzoekers. Een persoonlijk conflict met een overheidsinstantie. Afkeer van politiek en politici.
Aanleidingen genoeg om raadsleden aan te pakken, blijkt uit de enquête van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden (NVR).
NVR-voorzitter Bahreddine Belhaj, PvdA-raadslid in Lelystad, maakte jaren geleden zelf mee dat een ruit van zijn huis werd ingegooid. ,,Het moet raadsleden duidelijk zijn dat intimidaties en bedreigingen niet normaal zijn.”
Tegelijkertijd blijft het een persoonlijke afweging hoe daarop te reageren, vindt Belhaj. Hij adviseert wel om nare voorvallen altijd te melden bij de burgemeester. Die kan zo nodig contact leggen met de politie over beveiligingsmaatregelen.
Het landelijke team Weerbaar Bestuur geeft advies en ondersteuning aan politieke ambtsdragers die met agressie geconfronteerd worden. Via Weerbaar Bestuur kunnen ook trainingen gevolgd worden in de omgang met intimidatie. ,,Het team fungeert ook als uitlaadklep. Het helpt al als raadsleden stoom kunnen afblazen.”
Hoogleraar staats- en bestuursrecht Wim Voermans brak in 2020 een lans voor gemeentelijke meldpunten waar raadsleden terecht kunnen in geval van agressie.
Vuurwerkbom
CDA-voorman Ad Pijnen van Woensdrecht kan er ook over meepraten. In de nacht van 30 juni op 1 juli 2020 werd zijn voordeur verwoest door een vuurwerkbom. Dat had grote impact op hemzelf en op zijn vrouw. De kwestie is tot op heden niet opgehelderd.
Pijnen: ,,Mensen worden steeds mondiger, werpen ook van alles tegen als er iets gerealiseerd moet worden. Er wordt al snel geroepen over de Raad van State en het aanvragen van planschade. De Amerikaanse claimcultuur, daar doen we aardig in mee.”
Akkefietje
Hij beleefde nog een ander akkefietje. Pijnen kreeg een appje dat refereerde aan wat er met zijn voordeur was gebeurd. ,,Mensen hadden hun gelijk niet gekregen bij de gemeenteraad. Als je bekend staat als een sociaal persoon gaan ze er blijkbaar klakkeloos vanuit dat je alles wel oplost. Als dat niet lukt, zijn ze boos. Ze stuurden een app in de trant van dat het wel logisch was dat die aanslag bij mij was gepleegd.”
Mensen zijn mondig, werpen ook van alles tegen als er iets gerealiseerd moet worden. We doen aardig mee in de Amerikaanse claimcultuur.
Hoosemans en Dujardin zien dat ook. ,,Burgers pluizen alles goed uit. Emoties lopen snel op als er plannen zijn waarvan inwoners vinden dat ze er nadeel van hebben. Meepraten en participatie zijn mooi, maar dat betekent niet dat mensen ook altijd gelijk krijgen”, zegt Hoosemans.
Speelt ook mee, aldus Dujardin, dat burgers onvoldoende beseffen dat raadsleden lang niet overal invloed op hebben of verantwoordelijk voor zijn. ,,Neem de manier waarop boa’s ingezet worden of kwesties die ambtelijk afgehandeld worden door de sociale dienst. Daar gaan wij niet over.”
Dujardin gaat op sociale media regelmatig in gesprek met mensen die het niet met hem eens zijn. ,,Als je zelf de rust bewaart, doen burgers dat vaak ook wel.”
Politici moeten volgens hem ook zelf in de spiegel kijken. ,,Het politieke debat is verhard, zie hoe PVV en Forum in de Tweede Kamer andere politici bejegenen. Daarmee geef je een vrijbrief af voor onbehoorlijk gedrag. Mensen zien dat en denken dat het normaal is.”
Zie hoe PVV en Forum in de Tweede Kamer andere politici bejegenen. Daarmee geef je een vrijbrief af voor onbehoorlijk gedrag.
Gedragscode
Als vicevoorzitter van de gemeenteraad in Oosterhout probeert Hoosemans af te dwingen dat raadsleden zich houden aan de afgesproken gedragscode. ,,Spreek zoals je zelf aangesproken wil worden.”
Nu de raadsverkiezingen naderen, moeten lokale politici volgens CDA’er Pijnen de onderlinge verhoudingen niet onnodig op scherp zetten. ,,Probeer jezelf niet beter voor te doen door een ander af te kraken. Zoek de verbinding.”
Laat onverlet dat een politiek debat hard en scherp mag zijn, vindt Linssen. In Bergen op Zoom is dat eerder regel dan uitzondering. ,,Zolang je politieke tegenstanders maar niet persoonlijk aanvalt.”
De vijandigheid in en buiten de raadszaal maakt het moeilijker om jong talent te strikken voor de politiek, weet Dujardin. ,,De spoeling is dun. Ik kan me voorstellen dat het mensen afschrikt.”
Het kan ook goed gaan. Neem de 28-jarige PvdA’er Bisar Çiçek die in Moerdijk al bijna acht jaar actief is als raadslid en het nog steeds mooi werk vindt. Hij gaat als lijsstrekker vol energie de verkiezingen in. Hoe het zit met intimidaties aan zijn adres? ,,Huh? Ik heb nog nooit iets meegemaakt.”
https://www.bndestem.nl/bergen-op-zoom/agressie-tegen-raadsleden-is-schering-en-inslag-je-bent-een-zakkenvuller-en-een-lul~a257c9d7/